Khi Honda quá sáng tạo

Quá chú trọng tới sáng tạo kỹ thuật đã khiến Honda thiếu đi sự nhạy cảm đối với thị trường. Honda tạo ra những chiếc xe chất lượng tốt, có nhiều cải tiến kỹ thuật, song lượng tiêu thụ vẫn chưa vượt lên đối thủ Toyota.
Các kỹ sư của Honda đi làm bằng chính chiếc xe máy do Hãng chế tạo. Họ say sưa nói về những phát hiện, cải tiến kỹ thuật mới của mình và đồng nghiệp. Họ nhắc những người hay quên rằng chính họ chứ không phải Toyota mới là người sáng tạo ra động cơ lai (hybrid).

Đắm chìm trong những sáng tạo năm này qua năm khác nên văn hóa kinh doanh của Hãng cũng vậy: chú trọng nhất mực tới sáng tạo kỹ thuật. Sáng tạo là vua. Thị trường bên ngoài và thị hiếu người tiêu dùng không biết tự lúc nào, cứ lùi xa xuống phía dưới danh sách những ưu tiên của Hãng.

Và cũng không biết tự lúc nào, đối thủ truyền kiếp của Honda là Toyota đã đi vào tâm trí người Nhật như là hãng công nghiệp số 1 đất nước mặt trời mọc. Cho dù còn vài mẫu xe như Ridgeline vẫn tạo ra đam mê lớn cho người sử dụng, các mẫu khác như Honda Crosstour hay xe 2 cửa Acura ZDX rõ ràng đã không thành công khi ra thị trường.

Sự thiếu nhạy cảm của Honda đối với thị trường còn thể hiện ở chiếc xe hơi Civic đời 2012. Trong khi khách hàng đang hướng tới những chiếc xe nhỏ và tiện nghi hơn thì Civic lại hướng tới sự đơn giản quá mức. Và người tiêu dùng lâu nay coi những khuyến cáo và bình chọn của Tạp chí Consumer Reports (Mỹ)như cuốn kinh thánh trong tiêu dùng thì Civic lại thiếu nhiều tiêu chí mà tạp chí này đã nêu ra.

Đây là thất bại khó nuốt trôi, bởi mẫu xe Civic cùng với Accord là linh hồn của mảng sản xuất xe hơi của Honda, chiếm 83% doanh thu của mảng này trong nửa đầu năm 2011.

Và khi cơn động đất kèm sóng thần kinh hoàng xảy ra hồi tháng 3.2011, vết thương của Honda lại càng hiện rõ. Doanh thu của Hãng giảm 27% trong quý I còn lợi nhuận gần như không còn.

Khi Honda còn đang vật lộn gian khổ, các đối thủ lớn tỏ ra vững vàng trong giông bão. Toyota rất yên tâm với người lãnh đạo Akio Toyoda, một nhân tài xuất phát từ chính dòng họ đã sáng lập ra hãng này. Trong khi đó, thuyền trưởng Carlos Ghosn đang đưa con tàu Nissan hướng về phương trời mới, nơi xe hơi chạy điện đang manh nha đòi chiếm chỗ xe chạy xăng truyền thống.

Hỏi người Nhật về Akio Toyoda và Carlos Ghosn, họ có thể kể ra cả thành tích lẫn đôi nét về đời tư của 2 nhà lãnh đạo này. Trong khi đó nếu hỏi người Nhật về nhà lãnh đạo hiện nay của Honda, hầu hết đều tròn mắt ngạc nhiên. Đó cũng là vấn đề rất nghiêm trọng đối với Honda, một đế chế từng tồn tại trong cả khối óc lẫn trái tim người Nhật.

Kể từ khi nhà lãnh đạo kiệt xuất Nobuhiko Kawamoto nghỉ hưu năm 1998, Honda liên tiếp được dẫn dắt bởi những kỹ sư còn ít tên tuổi. Người đương nhiệm Takanobu Ito cũng vậy. Ông xuất thân là kỹ sư khung sườn ôtô, nhiều năm liền làm việc trong phòng kỹ thuật, cách xa phòng kinh doanh và khách hàng. Đến lúc này, Ito vẫn giúp Honda tạo ra những chiếc xe chất lượng tốt, có nhiều cải tiến kỹ thuật. Song ông vẫn chưa giúp lượng tiêu thụ của chúng vượt lên đối thủ Toyota.

Những gì Honda cần lúc này là một nhà lãnh đạo mạnh mẽ, tràn đầy nhiệt huyết. Và quan trọng nhất, người lãnh đạo đó phải cùng các cộng sự xây nên một nền văn hóa doanh nghiệp mà ở đó, khách hàng là đối tượng cần được lưu tâm cao nhất.

Honda cần làm điều các đội bóng chày thường làm: thay cầu thủ ở những vị trí đang yếu hoặc mệt mỏi. Thậm chí, Honda có thể phải tính tới điều Hãng ít nghĩ tới: tuyển người ngoài dòng họ hoặc người nước ngoài về tham gia điều hành.